Poniższy tekst jest czymś, co dziś nazywa się spoilerem, czyli jeśli ktoś zamierza dać szansę "Tajemnicy Joan", to niech lepiej nie czyta.

ERRATA: Bloger Boson słusznie dopisał w komentarzu to, co ja powinienem zawrzeć na początku tekstu, a o czym oczywiście zapomniałem. Bohaterka filmu ma swój odpowiednik w "realu", nazywała się ta pani Melita Norwood i jak widać po zamieszczonej przez Bosona informacji ma ona tyle wspólnego z kreacją filmową, co ja z Leo Galichem. Twórcy filmu twierdzą, że oni tylko się "luźno" wzorowali na losach pani, tfu, towarzyszki Norwood. A więc filmowa Joan Elizabeth Stanley to "luźna" Melita Norwood. To oczywiście dużo mówi o czystości intencji twórców "dzieła". 

 

Stała się rzecz straszna, wyciągnięto mnie w pracy do kina. Siłą. Broniłem się jak mogłem, bo od pewnego czasu oglądanie filmów jest dla mnie istną torturą. Nieważne co się na nich dzieje, mnie i tak dopadają wściekłe ataki znużenia i irytacji. Jest to dla mnie gorsze niż za czasów dziecka chodzenie na imieniny do rodziny, gdzie trzeba się było beznadziejnie ubrać a potem siedzieć bite godziny i słuchać jak podchmieleni ludzie rozmawiają o niezrozumiałych rzeczach. A jak pytałem ojca: kiedy idziemy?, on odpowiadał zawsze: już zaraz. Po czym wychodziliśmy dwie godziny później, w najlepszym rzecz jasna razie. Uznałem że to jest ta chwila, kiedy mogę odrobinę zakombinować i wymówiłem się, że mam ważną sprawę, więc w związku z tym urwę się w połowie.

Na miejscu okazało się, że filmem którym nas uraczono jest brytyjskie dzieło pod tytułem "Tajemnica Joan". Dopiero później, gdy zacząłem rzecz googlować wyszło, że oryginalny tytuł brzmi: "Red Joan". Czerwona Joanna. Ktoś jednak w Polsce pomyślał, że po takim tytule przyjdzie do kina jedynie jakaś podstarzała post-komusza geriatria. Przerobienie jej na "Tęczową Joannę" nie wchodziło w grę, to już by była przesada.

Poleciały reklamy, zaczął się film. Postanowiłem podejść do sprawy tak: już dawno nie widziałem żadnego nowego filmu, zwłaszcza angielskiego, więc przekonam się czy nadal produkują tak samo dobrą propagandę jak kiedyś. No i wrażenia mam mieszane.

Z jednej strony jest tak jak było. Film jest nakręcony z najwyższym kunsztem. Ujęcia, wygląd aktorów, stylizowane na lata czterdzieste wnętrza, stroje, ulice. To wszystko w porównaniu z naszymi produkcjami, to jest bajka. Realizatorzy żądają, żeby widz znalazł się w Anglii z czasów II wojny światowej, i widz się tam znajduje. Proszę bardzo.

Gorzej jednak z zawartością merytoryczną filmu. Nazwijmy ją na początku wprost. Jest to czysta i niczym nieskażona propaganda komunistyczna. I mówimy tu trochę o komunizmie oldskoolowym, stalinowskim, cze gewarystycznym. Nie wiem do kogo może trafić taka propaganda. Być może jest to film-list wysłany przez starego hipisa do starego pokolenia ideowych komunistów, żeby i ci mieli coś z życia. Komunizm dawno już został zastąpiony milej brzmiącym słówkiem progresywizm. Nie ma w tym przypadku mowy o żadnych obozach ani czystkach. Ktoś jednak z nieznanych mi powodów w wesołej Anglii wpadł na pomysł zdmuchnięcia kurzu ze staromodnych a jakże prawych czerwonych idei.

Scenariusz do "Red Joan" musiał pisać szczery komunista, to pewne. Tylko skończony idiota mógł stworzyć takie poplątane "coś".

Bohaterką jest młoda dziewczyna Joan Elizabeth Stanley, lekko zahukana studentka fizyki na Uniwersytecie w Cambridge. Żeby było weselej i żeby widz mógł utożsamić się z czerwoną Joanną, poznajemy ją na początku filmu już jako miłą staruszkę, którą nagle złe MI5 wyciąga z mieszkania zamiast dać jej dalej popijać herbatkę z kubeczka z malunkiem Che Guevary (takie ujęcie tam się pojawia). Stara Joan zostaje oskarżona o szpiegostwo, i na początku nie rozumie (udaje?) że nie wie o co chodzi. Stara miła Joan jest atakowana przez nieczułych śledczych, którzy wypominają jej pracę dla radzieckiego wywiadu, przekazanie informacji o pracach nad bomba atomową i udzielanie się w komunistycznych jaczejkach na Cambridge. Joan ma na to wszystko jedno wytłumaczenie: wy nie wiecie, jak to wtedy było, wy głuptasy...

Mamy już więc pierwszy szkic, ustawienie emocji na odpowiednich zakresach, wiemy kto tu będzie niesłusznie oskarżany, a kto bezmyślnym głupcem.

Reżyser po wstępie robi twist. Są lata tuż-przedwojenne, przedmieścia Londynu. Poznajemy młodziutką Joan jako studentkę fizyki, jak już wspominaliśmy, zahukaną mysz, która nie wie co to facet i co się z nim robi - tak to z gracją nam wpycha do głowy scenarzysta. Nie mówi nam nic więcej o tej dziewczynie, ma to gdzieś. Joan pojawia się na ekranie i jest - od razu w punkcie węzłowym swojego życia. Do okna w pokoju w akademiku późnym wieczorem, ktoś stuka w okno. Joan myśli że to złodziej, ale okazuje się że to jej nowa koleżanka, z którą znajomość zaważy na reszcie jej żywota. To niejaka Sonia, dziewczyna wyzwolona co widać na pierwszy rzut oka. Wraca z jakiejś randki na która nie wolno jej było iść i musi przedostać się przez pokój Joan, bo chce od niej pożyczyć szlafrok, by zmylić recepcjonistę akademika. Zahukanej Joan, która chce być naukowcem, Sonia imponuje, choć właściwie nie wiadomo dlaczego. Nikt tego nie wyjaśnia. Sonia "kupuje" Joan i szast prast ta znajduje się na wiecu młodzieżowych komunistów. Tam z kolei poznaje przez Sonię niejakiego Leo Galicha, Rosjanina (sowieta lepiej by brzmiało) który jakimś (jakim?) cudem znalazł się w Anglii, studiuje tam sobie i przy okazji jest piewcą komunizmu. Tu od razu zrobię wyprzedzający wtręt - to Sonieczka, kobieta umalowana i wyzwolona, z pemedytacją podprowadza Joan do Leo, ponieważ już wtedy przemyślni komuniści wiedzieli, gdzie składać jaja. Joan studiuje fizykę i chce brać udział w unowocześnianiu świata za pomocą nowych technologii. Po drodze jednak zostaje opętana przez Leo Galicha, ideowego komunistę, przystojniaczka-cwaniaczka który "bierze" sobie kogo chce i jak chce. Biedna Joan zostaje zmuszona przez scenarzystę do zakochania się w Leo, mimo że ten gdzieś co chwilę znika, jeździ sobie po świecie, i szerzy postęp przy okazji jakichś tajemniczych wykładów. I zawsze kiedy wraca, czeka nie niego wierna Joan, choć momentami pełna wątpliwości.

I tutaj zaczynają się prawdziwe i poważne sprawy. Joan dostaje pracę jako asystentka w biurze projektowym, gdzie, przypadek, dziwni myszowaci faceci pracują nad bombą atomową, popędzani przez rząd brytyjski i Imperium. Oni woleliby projektować coś innego, ale nie mają wyjścia, robią bombę atomową. Pada przez sekundę hasło, że Joan dostała tę pracę z czyjegoś tajemniczego poręczenia, i to już widz musi się domyślać, że być może towarzysze Leo maczali w tym palce, by "moja mała towarzyszka" jak nazywał ją w chwilach seksualnego uniesienia, znalazła się w pobliżu bomby, którą to rząd brytyjski koniecznie chciał mieć przed Sowietami i Amerykanami.

Potem następuje szybka sekwencja. Joan nabiera wątpliwości, czy aby na pewno komunizm to fajna sprawa, biorąc pod uwagę dziwaczne zachowania Soni i Leo (Sonia odwiedza ją regularnie i chwali się tajemniczym mężem, z którym zachodzi w ciążę - na koniec okaże się jeszcze że tym tajemniczym mężem i ojcem dziecka Soni jest ... towarzysz Leo) którego właściwie nigdy nie ma, bo nadal szerzy postęp na świecie. A jak już się wreszcie pojawił, to od razu zażądał by mu coś poopowiadała o tym, co robi w pracy a najlepiej to porobiła jakieś zdjęcia mikro-aparatem. Joan wyrzuca Leo za drzwi. Całą duszą wchodzi w świat nauki, sprawdza się tam, zostaje dopuszczona do najważniejszych tajemnic, choć nadal jest tylko asystentką. Wchodzi w związek z żonatym przełożonym, z którym dobrze się rozumie i z którym wiążą ją więzy naukowe. Wszystko idzie dobrze. Leo znika z horyzontu. Komunizm również.

Ale nagle, bum. Wybuchają bomby w Japonii. Amerykanie są szybsi i od razu swoich zabawek używają. Giną tysiące ludzi. Joan widzi to w kronikach i dosłownie zapada się w sobie. To jam do tego przyczyniła się. Wpada w typową (ironia) dla naukowców egzaltację, od razu widać że reżyser i scenarzysta nie mieli nigdy w życiu do czynienia z kobietami od nauk ścisłych. Co może w obliczu tak silnych emocji zrobić Joan? Zmazać swą winę, rzecz jasna. Jak? Zacząć jednak używać mikro-aparatu, co w końcu robi i to z zapałem. W międzyczasie mamy przebitki, jak stara już Joan tłumaczy śledczym, że ona chciała dobrze, i chciała też wyrównać status atomowy mocarstw, by te wzajemnie się szachowały i w ten sposób dałoby się ocalić świat. Okazuje się też, że jej dojrzały już syn-prawnik nie miał zielonego pojęcia, że miła i ciepła mamcia była szpiegiem sowieckim. Gdy się dowiaduje, wpada w narodowo-prawicowy gniew i odmawia reprezentowania jej interesów w sądzie. Biedna Joan, musi pomyśleć widz, poganiany bezlitośnie witką przez scenarzystę.

Potem jeszcze oglądamy przez chwilę, jak mała towarzyszka wynosi mikrofilmy z roboty i zwodzi osaczającą ją MI5. Skutecznie. Pokój ocalony.

No, ale ja niestety musiałem już wyjść. W drodze do domu poguglowałem tu i tam i dowiedziałem się tyle, że historia pokazana w filmie nieco różni się od rzeczywistości. Prawdziwa Joan Elizabeth Stanley była ideową komuszycą, która jeszcze w ostatnich latach życia mówiła, że w więzieniu będzie osadzonym czytała dzieła Marksa. Od kolegów dowiedziałem się natomiast tego, że w filmie, tak jak w życiu, włos jej z głowy nie spadł a Królestwo dało jej umrzeć w spokoju w roku 2005. Aha, w filmie jeszcze powrócił syn Joan, który jednak zrozumiał, że mamusia chciała ratować świat i podjął się jej obrony. No i biedny Leo dostał za swoje - Imperium obcięło mu głowę.

Szybka puenta. Film ten, a właściwie jego część, którą dane mi było zobaczyć, jest po prostu totalną siermięgą. Ratuje się jedynie kadrami i aktorstwem. Reszta to prymitywna komunistyczna agitacja w stylu retro, na którą nie dałby się nabrać nawet Mazguła. Scenarzyści nie potrafili pójść na całość i pokazać nam historii Czerwonej Joan, ideowej komunistki, która walczyła z opresyjnym Królestwem na tyle na ile mogła. Wraz z wszystkimi odcieniami i brudami. Mogli pokazać ją taką, jaką była naprawdę. Wstrzymali jednak rękę i zrobili z pani Stanley nie czerwoną a raczej różową Joan, egzaltowaną erotomankę - idiotkę, a przy okazji wysłali sygnał, że władze brytyjskie nie będą nikogo karać za szpiegostwo na rzecz światowego postępu. Jest to więc próba rekrutacji młodych angielek, by te zamiast studiować tipsologię zajęły się podbijaniem serc różnych wpływowych ludzi, mogących zrobić kiedyś kuku Imperium.

Serdecznie nie polecam. Chyba że w celach badawczo-rozrywkowych.

---

tagi: komunizm 

	Marcin-K
	19 czerwca 2019 12:13

20     2488    9 zaloguj sie by polubić